Bad Chatty
New member
Sağlık Biyoloji
Bu yüzden erkek orkalar annenin çocuklarıdır.
Durum: 12:11| Okuma süresi: 4 dakika
Dişi bir orka yetişkin çocuğuyla ilgileniyor
Kaynak: Balina Araştırma Merkezi
Katil balinalar da menopoza girer. Ancak davranış biyologlarının şimdi keşfettiği gibi, anne katil balinalar yavrularına bakmayı bir türlü bırakamıyorlar. Hala oğullarını kendi türlerinin diğer üyelerinden koruyorlar.
Örca oğulları gerçek annenin erkek çocuklarıdır: Dişi katil balinalar, erkek yavrularını diğer orkalar tarafından yaralanmaktan yaşlılıkta bile korurlar. Bu, Büyük Britanya ve ABD’den davranış biyologları tarafından “Current Biology” dergisinde bildirildi. Ancak kız çocukları, menopoz sonrası annelerinin koruma içgüdülerinden yararlanamazlar.
Sadece altı türün – insanlar ve beş dişli balina – menopoza girdiği bilinmektedir. Balina türleri orkaları içerir: dişi katil balinalar (orcinus orcaVahşi doğada 90 yıla kadar yaşayabilen ), menopozdan sonra ortalama 22 yıl yaşar. Bunun neden böyle olduğu uzun zamandır bir muamma.
Uluslararası bir araştırma ekibi tarafından 2019 yılında “PNAS” uzman dergisinde sözde “büyükanne etkisi” hakkında rapor veren bir çalışmada olası bir neden bulundu: Menopozun ötesinde bir anne ineği olan orca gruplarında buzağıların hayatta kalma şansı daha yüksekti.
Orkalar ve diğer “katiller” hakkında daha fazla bilgi
Exeter Üniversitesi’nden davranış biyoloğu Charli Grimes liderliğindeki bir ekip şimdi başka bir avantaj gözlemledi – en azından erkek orka yavruları için. Araştırma ekibi, Kuzey Amerika’nın Pasifik kıyılarında yaşayan katil balinaları inceledi. Hayvanlar, bir anne, yavruları ve kızlarının yavrularından oluşan anaerkil sosyal gruplar halinde düzenlenir. Erkek orkalar diğer gruplardan dişilerle üremelerine rağmen, hem erkekler hem de dişiler ömür boyu annelerinin yanında kalırlar.
Güneyde yaşayan bir grup katil balina (Güneyde Yerleşik Orcas)
Kaynak: David Ellifrit, Balina Araştırma Merkezi
Araştırmacılar, ABD Balina Araştırma Merkezi tarafından yapılan yıllık nüfus anketinden alınan görüntüleri analiz ettiler. Spesifik olarak, kategorize edilen her balinanın derisinde yara izleri aradılar. Özellikle, orkaların doğal yırtıcıları olmadığı için, hayvanların derisini delen herhangi bir diş izi büyük olasılıkla diğer orkalara aittir. Grimes yaptığı açıklamada, “Diş izleri, katil balinalardaki fiziksel sosyal etkileşimler için ipuçlarıdır ve genellikle dövüş veya sert oyun yoluyla oluşur.” Dedi.
Görüntülerin analizi, anneleri üreme sonrası olan (yani artık üremeyen) orca erkeklerinin, orca muadillerine veya anneleri henüz menopoza girmemiş olanlara göre yüzde 35 daha az diş izine sahip olduğunu ortaya çıkardı. Biyologlar, yaşlı orka annelerin oğullarını diğer orkalar tarafından yaralanmaktan koruduğu sonucuna varıyor. Çalışma lideri Darren Croft, “Bu üreme sonrası anneler özellikle oğullarını destekliyor” diyor: Doğurganlık evrelerinin sona ermesinden sonra, annelerin muhtemelen erkek yavrularını korumak için daha fazla zamanları ve enerjileri olacaktır.
Diş izleri kavgaları göstermez
Ekip bunu tam olarak nasıl yaptıklarını kesin olarak söyleyemez: Menopoz sonrası kadınların kendileri, tüm sosyal grubun en düşük diş izlenimi sıklığına sahip olduklarından, çalışmanın yazarları, fiziksel olarak çatışmalara girmiyor gibi görünüyor. Daha yaşlı orca dişileri, insan topluluklarında daha yaşlı dişilerle benzer bir rol oynarsa, arabulucu olarak hareket edebilir ve çatışmaları en başta önleyebilirler, diyorlar.
Bunu kontrol etmek için balinaların davranışlarının dronelar yardımıyla havadan gözlemlenmesi gerekiyor. Croft, yaşlı dişilerin deneyimlerini oğullarının diğer balinalarla karşılaşmalarında yardımcı olmak için kullanabileceğini söylüyor: “Diğer gruplardaki bireylerle deneyimleri var ve davranışlarını biliyorlar ve bu nedenle oğullarını potansiyel olarak tehlikeli etkileşimlerden caydırabilirler.”
Yaşlı orca annelerinin de kızlarını neden korumadıkları belli değil. Grimes, “Erkekler, birden fazla dişiyle çiftleşerek onlara annelerinin genlerini aktarmaları için daha fazla fırsat verebilir” dedi. Ayrıca erkekler kendi sosyal birimlerinin dışında dişilerle çiftleşirler, böylece buzağı yetiştirme yükü başka bir gruba düşer.
Biyolog Croft, genel olarak, katil balina annelerinin davranışlarının insanlarla büyüleyici benzerlikler gösterdiğini şöyle özetliyor: “Tıpkı insanlarda olduğu gibi, yaşlı dişi balinalar da toplumlarında önemli bir rol oynuyor gibi görünüyor. Diğer şeylerin yanı sıra yiyecek bulmak ve çatışmaları çözmek için bilgi ve deneyimlerini kullanıyorlar.”
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesine ilişkin geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
“Aha! On dakikalık günlük bilgi” WELT’in bilgi podcast’idir. Her salı, çarşamba ve perşembe bilim alanından günlük soruları yanıtlıyoruz. Podcast’e Spotify, Apple Podcasts, Deezer, Amazon Music ve diğerleri üzerinden veya doğrudan RSS beslemesi aracılığıyla abone olun.
Bu yüzden erkek orkalar annenin çocuklarıdır.
Durum: 12:11| Okuma süresi: 4 dakika
Dişi bir orka yetişkin çocuğuyla ilgileniyor
Kaynak: Balina Araştırma Merkezi
Katil balinalar da menopoza girer. Ancak davranış biyologlarının şimdi keşfettiği gibi, anne katil balinalar yavrularına bakmayı bir türlü bırakamıyorlar. Hala oğullarını kendi türlerinin diğer üyelerinden koruyorlar.
Örca oğulları gerçek annenin erkek çocuklarıdır: Dişi katil balinalar, erkek yavrularını diğer orkalar tarafından yaralanmaktan yaşlılıkta bile korurlar. Bu, Büyük Britanya ve ABD’den davranış biyologları tarafından “Current Biology” dergisinde bildirildi. Ancak kız çocukları, menopoz sonrası annelerinin koruma içgüdülerinden yararlanamazlar.
Sadece altı türün – insanlar ve beş dişli balina – menopoza girdiği bilinmektedir. Balina türleri orkaları içerir: dişi katil balinalar (orcinus orcaVahşi doğada 90 yıla kadar yaşayabilen ), menopozdan sonra ortalama 22 yıl yaşar. Bunun neden böyle olduğu uzun zamandır bir muamma.
Uluslararası bir araştırma ekibi tarafından 2019 yılında “PNAS” uzman dergisinde sözde “büyükanne etkisi” hakkında rapor veren bir çalışmada olası bir neden bulundu: Menopozun ötesinde bir anne ineği olan orca gruplarında buzağıların hayatta kalma şansı daha yüksekti.
Orkalar ve diğer “katiller” hakkında daha fazla bilgi
Exeter Üniversitesi’nden davranış biyoloğu Charli Grimes liderliğindeki bir ekip şimdi başka bir avantaj gözlemledi – en azından erkek orka yavruları için. Araştırma ekibi, Kuzey Amerika’nın Pasifik kıyılarında yaşayan katil balinaları inceledi. Hayvanlar, bir anne, yavruları ve kızlarının yavrularından oluşan anaerkil sosyal gruplar halinde düzenlenir. Erkek orkalar diğer gruplardan dişilerle üremelerine rağmen, hem erkekler hem de dişiler ömür boyu annelerinin yanında kalırlar.
Güneyde yaşayan bir grup katil balina (Güneyde Yerleşik Orcas)
Kaynak: David Ellifrit, Balina Araştırma Merkezi
Araştırmacılar, ABD Balina Araştırma Merkezi tarafından yapılan yıllık nüfus anketinden alınan görüntüleri analiz ettiler. Spesifik olarak, kategorize edilen her balinanın derisinde yara izleri aradılar. Özellikle, orkaların doğal yırtıcıları olmadığı için, hayvanların derisini delen herhangi bir diş izi büyük olasılıkla diğer orkalara aittir. Grimes yaptığı açıklamada, “Diş izleri, katil balinalardaki fiziksel sosyal etkileşimler için ipuçlarıdır ve genellikle dövüş veya sert oyun yoluyla oluşur.” Dedi.
Görüntülerin analizi, anneleri üreme sonrası olan (yani artık üremeyen) orca erkeklerinin, orca muadillerine veya anneleri henüz menopoza girmemiş olanlara göre yüzde 35 daha az diş izine sahip olduğunu ortaya çıkardı. Biyologlar, yaşlı orka annelerin oğullarını diğer orkalar tarafından yaralanmaktan koruduğu sonucuna varıyor. Çalışma lideri Darren Croft, “Bu üreme sonrası anneler özellikle oğullarını destekliyor” diyor: Doğurganlık evrelerinin sona ermesinden sonra, annelerin muhtemelen erkek yavrularını korumak için daha fazla zamanları ve enerjileri olacaktır.
Diş izleri kavgaları göstermez
Ekip bunu tam olarak nasıl yaptıklarını kesin olarak söyleyemez: Menopoz sonrası kadınların kendileri, tüm sosyal grubun en düşük diş izlenimi sıklığına sahip olduklarından, çalışmanın yazarları, fiziksel olarak çatışmalara girmiyor gibi görünüyor. Daha yaşlı orca dişileri, insan topluluklarında daha yaşlı dişilerle benzer bir rol oynarsa, arabulucu olarak hareket edebilir ve çatışmaları en başta önleyebilirler, diyorlar.
Bunu kontrol etmek için balinaların davranışlarının dronelar yardımıyla havadan gözlemlenmesi gerekiyor. Croft, yaşlı dişilerin deneyimlerini oğullarının diğer balinalarla karşılaşmalarında yardımcı olmak için kullanabileceğini söylüyor: “Diğer gruplardaki bireylerle deneyimleri var ve davranışlarını biliyorlar ve bu nedenle oğullarını potansiyel olarak tehlikeli etkileşimlerden caydırabilirler.”
Yaşlı orca annelerinin de kızlarını neden korumadıkları belli değil. Grimes, “Erkekler, birden fazla dişiyle çiftleşerek onlara annelerinin genlerini aktarmaları için daha fazla fırsat verebilir” dedi. Ayrıca erkekler kendi sosyal birimlerinin dışında dişilerle çiftleşirler, böylece buzağı yetiştirme yükü başka bir gruba düşer.
Biyolog Croft, genel olarak, katil balina annelerinin davranışlarının insanlarla büyüleyici benzerlikler gösterdiğini şöyle özetliyor: “Tıpkı insanlarda olduğu gibi, yaşlı dişi balinalar da toplumlarında önemli bir rol oynuyor gibi görünüyor. Diğer şeylerin yanı sıra yiyecek bulmak ve çatışmaları çözmek için bilgi ve deneyimlerini kullanıyorlar.”
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesine ilişkin geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
“Aha! On dakikalık günlük bilgi” WELT’in bilgi podcast’idir. Her salı, çarşamba ve perşembe bilim alanından günlük soruları yanıtlıyoruz. Podcast’e Spotify, Apple Podcasts, Deezer, Amazon Music ve diğerleri üzerinden veya doğrudan RSS beslemesi aracılığıyla abone olun.